De Juliana van Stolbergschool is stilletjes bezig met een grote verandering; er wordt gewerkt aan de basis voor een groen-blauw schoolplein. Op de website van de PO-raad verscheen onlangs een artikel dat omschrijft waarom de school gelooft in het nut van zo’n plein.

Een groen schoolplein

bron: PORAAD.NL 20-08-2020

Een groen schoolplein nodigt uit tot spelen, geeft rust en ruimte, prikkelt de creativiteit… Dat dáchten we althans. Want er was nog nauwelijks wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van groene schoolpleinen. Tot nu.

Janke van Dijk promoveerde vlak voor de zomervakantie aan de VU Amsterdam op haar onderzoek Greening Schoolyards. Impact on children’s well-being and behavior, parental support, and use for outdoor learning. Het was tijd voor een studie naar vergroening van schoolpleinen, vertelt Van Dijk. Want vergroening is een groeiende beweging en scholen verwachten er allerlei positieve effecten van, maar bewijskracht was er nauwelijks. Van Dijk en Jolanda Maas volgden jarenlang samen met de Hogeschool Leiden honderden kinderen uit groep 4,5,6 op negen verschillende scholen. Vijf van die scholen vergroenden hun plein. De onderzoekers brachten de effecten daarvan in kaart als onderdeel van het project De ‘leer’kracht van groene schoolpleinen. De PO-Raad belde hen.

Wat ís een groen schoolplein eigenlijk?

,,Groene schoolpleinen zijn er in alle soorten en maten. De definitie die wij hanteren is: een plein waar met natuurlijk elementen als bosjes, bomen, planten, bloemen, struiken of takken een speelomgeving gecreëerd is waar kinderen worden uitgedaagd te spelen in en met deze natuurlijke elementen. Je bent er dus niet door een metalen klimrek te vervangen door een exemplaar van hout. Op een groen schoolplein kan een kind echt ín de natuur spelen. Er is een heuveltje, een bosje waar je achter kunt verstoppen, soms water, een hut van takken…”

Vergroening is booming. Maar waarom?

,,Die vraag hebben in dit onderzoek niet gesteld. Maar over het algemeen zien we dat de keuze van scholen voor een groen plein voortkomt uit het idee dat het goed is voor kinderen als ze meer in contact komen met de natuur. Een uitdagende buitenomgeving stimuleert dat. Het past ook in de ontwikkeling van scholen naar ‘gezonde school’. En subsidies vanuit provincies of het Rijk spelen ook zeker mee.”

De verwachtingen zijn hooggespannen, maar wat is nu wetenschappelijk bewezen het effect van een groen schoolplein?

,,Vier duidelijke resultaten kwamen naar voren in onze studie.

Allereerst een verbetering van concentratie na de pauze. We onderzochten voor en na de pauze in hoeverre een kind zich kan concentreren op een taak. Daaruit bleek dat kinderen die op een groen plein spelen zich iets beter kunnen concentreren na de pauze dan wanneer ze pauze houden op een betegeld plein. Kinderen vinden een groen plein natuurlijker en aantrekkelijker. Ze geven het ook een hoger cijfer dan een grijs plein.

Daarnaast onderzochten we met beweegmeters en video observaties hoe kinderen spelen op het plein. Daaruit blijkt dat vergroening van een schoolplein bij meisjes iets meer beweeggedrag stimuleert. We zagen veel het wel bekende beeld van een groepje meisjes dat op een betegeld plein staat te kletsen of kijken naar de jongens die aan het voetballen zijn of kletsen. Op het groene schoolplein zagen we dat meisjes meer aan het spelen zijn.

We zagen ook meer gevarieerd speelgedrag, en een kleine toename in exploratief en constructief gedrag. Kinderen gaan meer op onderzoek uit. Ze liggen op hun buik samen naar een slak te kijken. Ze gaan iets bouwen of creëren.

Tot slot zeggen met name jongere kinderen na vergroening meer steun te ervaren in vriendschappen. Ze antwoorden vaker bevestigend op de vraag: Kun je je vriendjes en vriendinnetjes vertrouwen? Dat zegt iets over sociale steun in vriendschappen. Die wordt gestimuleerd door een groen schoolplein.”

Maak, kortom, van je groene schoolplein iets duurzaams. Een groen schoolplein leeft járen.”

Dr. Jolanda Maas werkt samen met diverse partners verder aan onderzoek naar welke elementen van het groene schoolplein invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen. Ze willen een kwaliteitstool opleveren die zichtbaar maakt wát op een groen schoolplein de ontwikkeling van kinderen stimuleert.